เยอรมนีสร้างทางด่วนให้จักรยาน

เยอรมนีสร้างทางด่วนให้จักรยาน

พิธีเปิดทางด่วนจักรยานเส้นแรกของเยอรมนี จากนั้นผู้เข้าร่วมพิธีได้ร่วมกันขี่ไปตามทางที่เปิดใหม่นี้

ไม่รู้ว่าเป็นความฝันของท่านด้วยหรือเปล่า – ทางจักรยานที่ราบเรียบ กว้างขวาง แยกเด็ดขาดจากถนนที่รถยนต์ใช้ ไม่มีอุปสรรคกีดขวางใดๆ ไม่มีไฟแดง ให้คุณปั่นได้สุดๆ ตามความสามารถ ไปทำงาน ไปเรียน หรือไปทำกิจใดๆ ได้ตามต้องการโดยไม่ต้องกังวลเรื่องความปลอดภัย  แต่ทางจักรยานเช่นว่านี้ไม่ใช่ความฝันแล้วครับ เป็นของจริงที่ไปขี่ได้เลย แต่ขออภัยครับ ไม่ใช่ที่เมืองไทย 

ขอต้อนรับสู่ทางด่วนจักรยานสายแรกของเยอรมนี ที่หลายคนเรียกกันว่า Bicycle Autobahn  (คนชอบขับรถจะรู้ว่า Autobahn หรือทางด่วนสำหรับรถยนต์ของเยอรมนีสุดยอดขนาดไหน ทางราบเรียบตลอดเวลา ไม่มีการจำกัดความเร็ว ถึงภูเขาเจาะอุโมงค์ไม่มีการตัดอ้อมเลียบ ถ้าเป็นเนินก็ตัดยอดทิ้ง ถึงหุบเหวก็สร้างสะพานข้าม ทางจะตรงที่สุดและอยู่ในระดับเดียวกันมากที่สุด ทำให้สามารถใช้ความเร็วได้สูงอย่างปลอดภัย และประหยัดเชื้อเพลิง) เส้นแรกนี้จะยาวกว่า 100 กิโลเมตร เชื่อมโยงเมือง 10 เมืองทางตะวันตกของประเทศ เช่น ดุ๊ยสบวก โบคุม และฮัมม์ กับมหาวิทยาลัยอีก 4 แห่งในย่านอุตสาหกรรมแคว้นรูห์เข้าด้วยกัน โดยส่วนใหญ่จะคู่ขนานไปกับเส้นทางรถไฟ มีประชาชนเกือบสองล้านคนอาศัยอยู่ในระยะสองกิโลเมตรสองข้างทางด่วนจักรยานสายนี้ที่สามารถมาใช้ในการเดินทางในชีวิตประจำวันได้สบาย  ในขั้นต้น ทางด่วนจักรยานนี้เปิดให้ใช้ระยะแรก 5 กิโลเมตรก่อนในช่วงปีใหม่ที่ผ่านมา

ทางด่วนจักรยานเส้นแรกในแคว้นรูห์แยกเด็ดขาดจากถนนและส่วนใหญ่จะขนานไปกับทางรถไฟ

ต้องบอกก่อนว่า ทางด่วนจักรยานนี้ไม่ใช่นวัตกรรมของเยอรมนี ชาวลอนดอนมีซูเปอร์ไฮเวย์จักรยานใช้เป็นแห่งแรกในยุโรปมาตั้งแต่ต้นปี 2558  แต่รัฐบาลเยอรมนีกำลังส่งเสริมการใช้จักรยานในชีวิตประจำวันอย่างจริงจัง โดยตั้งเป้าหมายชัดเจนในปี 2010 ว่าจะให้การเดินทางในประเทศร้อยละ 15 ทำด้วยจักรยานภายในปี 2020 หรือสิบปี แต่ผ่านมาเพียงห้าปีก็เกือบบรรลุเป้านี้แล้ว (ยังไม่มีข้อมูลล่าสุดว่ารัฐบาลเยอรมนีเพิ่มเป้าให้สูงขึ้นไปอีกหรือไม่ เท่าใด) ปัจจุบัน เยอรมันเป็นประเทศที่มีการใช้จักรยานเป็นสัดส่วนต่อการเดินทางทั้งหมดทั้งหมดสูงเป็นอันดับ 3 ของโลก เป็นรองก็แต่เนเธอร์แลนด์และเดนมาร์ก แต่ถ้านับอัตราการเติบโตแล้วก็เป็นอันดับหนึ่ง โดยต้องไม่ลืมว่าเยอรมันเป็นผู้ผลิตและส่งออกรถยนต์รายใหญ่ของโลก RVR กลุ่มพัฒนาภูมิภาคของเยอรมนีประเมินว่า เมื่อมีจักรยานไฟฟ้า(ซึ่งทำให้เนินเขาไม่ใช่อุปสรรคของการใช้จักรยานอีกต่อไป ทำให้กำลังเป็นที่นิยมมากขณะนี้)มาช่วย เฉพาะทางด่วนจักรยานสายนี้ก็จะช่วยเอารถยนต์ออกไปจากถนนได้มากถึงวันละ 50,000 คัน

แต่นี่ไม่ใช่ทางด่วนจักรยานสายเดียวในเยอรมนี อีกหลายสายกำลังตามมาติดๆ แฟรงเฟิร์ต นครศูนย์กลางการเงิน กำลังจะมีทางด่วนจักรยานยาว 30 กิโลเมตรออกไปเชื่อมโยงกับเมืองดาร์มสตัดท์ทางใต้  ส่วนมิวนิค นครหลวงของแคว้นบาวาเรีย จะสร้างทางด่วนจักรยานยาว 15 กิโลเมตรออกไปเชื่อมย่านชานเมืองทางเหนือ และนูเรมเบิร์กก็กำลังศึกษาการสร้างทางด่วนจักรยานออกไปเชื่อมกับเมืองอื่นสี่เมือง เช่นเดียวกับเบอร์ลิน นครหลวงของประเทศ ที่เริ่มศึกษาทางด่วนจักรยานที่จะเชื่อมศูนย์กลางเมืองกับเซเลนดอร์ฟ ย่านสีเขียวชานเมืองทางตะวันตกเฉียงใต้

ผู้ใช้จักรยานบนทางด่วนจักรยานห้ากิโลเมตรแรกที่ Mulheim an der Ruhr

แน่นอนว่า ทางด่วนจักรยานสายใหม่เหล่านี้จะเข้าสู่ระบบเครือข่ายทางจักรยานของทวีปยุโรปที่เรียกว่า Eurovelo ซึ่งมีอยู่แล้วกว่า 40,000 กิโลเมตร เชื่อมโยงตั้งแต่เหนือสุดติดมหาสมุทรแอตแลนติกลงไปใต้สุดที่ทะเลเมดิเตอร์เนียน ตะวันออกสุดในรัสเซียไปจนถึงมหาสมุทรแอตแลนติดทางตะวันตก แต่สำหรับชาวเยอรมันแล้ว  ทางด่วนจักรยานนี้จะเป็นการปรับปรุงมาตรฐานทางจักรยานแบบยกชั้น จากทางจักรยานเก่าที่เห็นทั่วไปในเยอรมนีมีช่องทางเดียว มาเป็นทางกว้าง 4 เมตร มีช่องทางให้คนที่ขี่เร็วกว่าแซงได้อย่างปลอดภัย ผิวทางราบเรียบไม่มีรากไม้มาดันให้สะดุดเป็นระยะ ไม่มีสภาพที่อยู่ๆ ทางจักรยานก็ไปสิ้นสุดลงหายไปเสียอย่างนั้น หรือบางทีก็กลายเป็นส่วนหนึ่งของช่องทางเดินรถประจำทาง และเมื่อทางจักรยานไปตัดกับถนนก็จะมีสะพานข้ามหรืออุโมงค์ลอดไป ไม่มีโอกาสให้จักรยานต้องไปเสี่ยงกับรถยนต์  ทางนี้จะมีไฟส่องสว่างในเวลากลางคืนและมีการกวาดหิมะออกไปในฤดูหนาวด้วย

อย่างไรก็ตาม การก่อสร้างทางด่วนจักรยานมิใช่ว่าจะราบรื่นไปเสียทั้งหมด ปัญหาอยู่ที่ทุน โดยทั่วไปนั้นรัฐบาลกลางของสหพันธรัฐเยอรมนีสร้างและดูแลบำรุงรักษาเฉพาะถนนสำหรับรถยนต์ ทางรถไฟ และทางน้ำ  โครงสร้างพื้นฐานสำหรับจักรยานเป็นความรับผิดชอบของรัฐบาลท้องถิ่น  งบประมาณในการสร้างทางด่วนจักรยานห้ากิโลเมตรแรกนี้ ครึ่งหนึ่งมาจากสหภาพยุโรป รัฐนอร์ธไรน์เวสฟาเวียออกร้อยละ 30  และ RVR ลงทุนร้อยละ 20  RVR กำลังเจรจากับรัฐบาลของรัฐที่บริหารโดยพรรคโซเชียลเดโมแครทกับพรรคกรีนให้ออกเงิน 180 ล้านยูโรสำหรับสร้างทางส่วนที่เหลือให้ครบ 100 กิโลเมตร และชี้ว่าหากรัฐบาลกลางและรัฐบาลของรัฐหรือแคว้นไม่เข้ามาสนับสนุน ทางจักรยานนี้ก็ยากที่จะเป็นไปได้จริง เพราะรัฐบาลท้องถิ่นจำนวนมากจะมีปัญหาในการจัดงบประมาณมาดูแลบำรุงรักษาทางกับระบบไฟให้แสงสว่าง รวมทั้งการขจัดหิมะในฤดูหนาว

ในนครหลวงเบอร์ลินซึ่งมีหนี้สินมากมายอยู่แล้ว พรรคคริสเตียนเดโมแครทเสนอจะให้ภาคเอกชนเข้ามาสนับสนุนโดยแลกกับการมีโฆษณาได้ตามเส้นทางจักรยาน  ส่วนที่นครมิวนิคก็กำลังพิจารณาหาหนทางว่าจะเอาทุนสนับสนุนมาจากทางใดดี

ทางด่วนจักรยานใหม่จะเป็นการยกระดับอย่างมากจากทางจักรยานเก่าอายุมากที่เห็นอยู่ทั่วไปตามนครต่างๆ ของเยอรมนี

แต่ ADFC องค์กรผู้ใช้จักรยานเยอรมันและสมาชิกของสหพันธ์ผู้ใช้จักรยานยุโรป (ECF) ซึ่งชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทยก็เป็นสมาชิกอยู่ด้วยนั้น คิดต่างออกไป  ADFC แย้งว่าเนื่องจากเดี๋ยวนี้การเดินทางกว่าร้อยละ 10 ในเยอรมนีทำด้วยจักรยาน โครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการใช้จักรยานก็ควรได้รับการจัดสรรงบประมาณด้านการขนส่งอย่างน้อยร้อยละ 10 จากรัฐบาลกลางเช่นกัน พร้อมกับเตือนว่ารัฐบาลเยอรมันทำผิดพลาดมาตลอดห้าสิบปีที่ผ่านด้วยการสร้างทางด่วนสำหรับรถยนต์ในเมืองมาคุกคามชีวิตคน ไม่มีใครต้องการให้มีรถมากขึ้นในเมืองอีกแล้ว หากจะเอาจริงกับการส่งเสริมการใช้จักรยานก็ต้องจัดสรรงบประมาณมาให้เพียงพอด้วย

สำหรับผู้ใช้จักรยานในไทย การมีทางด่วนหรือซูเปอร์ไฮเวย์จักรยานอาจยังเป็นความฝันที่ดูเหมือนจะห่างไกลความเป็นจริง แต่ก็ไม่ใช่ความฝันที่ไกลเกินเอื้อม ในเมื่อกรมทางหลวงและกรมทางหลวงก็ได้จัดทำมาตรฐานทางจักรยานออกมาแล้วตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2558 ก็เป็นเรื่องที่เราผู้ใช้จักรยานจะเสนอ จะเรียกร้องให้มีการจัดสร้างทางจักรยานตามมาตรฐานเช่นนั้นออกมา แม้จะยังไม่เทียบเท่าของเยอรมนี แต่ทุกอย่างก็ต้องมีการเริ่มต้น ถูกไหมครับ และก็หวังว่าต่อไปก็จะพัฒนาขึ้น และกลายเป็นบรรทัดในการสร้าง “ทาง” ในการคมนาคมขนส่งทั่วประเทศ

——————————————————————————————————————————————————————————————-

กวิน ชุติมา กรรมการชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทย เขียนจาก Germany gives green light to bicycle highways โดย Pauline Houede ใน phys.org  และ Germany Opens First Stretch Of A 60-Mile Bicycle Highway โดย Amanda Froelich ใน trueactivist.com  

Print PDF