บ้านไร่ศิลาทองบนเส้นทางไปสู่การเป็นชุมชนจักรยาน

บ้านไร่ศิลาทองบนเส้นทางไปสู่การเป็นชุมชนจักรยานบ้านไร่ศิลาทองบนเส้นทางไปสู่การเป็นชุมชนจักรยาน

คณะที่ไปเยือนและต้อนรับขี่จักรยานขึ้นไปดูพื้นที่สร้างฝายชะลอน้ำ

              เมื่อวันที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๕๘ ที่ผ่านมา คณะของชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทย ประกอบด้วยศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.ธงชัย พรรณสวัสดิ์ ประธาน, กรรมการสองคนคือ นายกิตติศักดิ์ อินทรวิศิษฎ์ กับนายกวิน ชุติมา และ นส. อัจจิมา มีพริ้ง ผู้จัดการ และเจ้าหน้าที่มูลนิธิสถาบันวิจัยและปฏิบัติการสังคมได้เดินทางไปที่ตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง เพื่อเยี่ยมพื้นที่การทำงานของโครงการบูรณาการตำบลจักรยานตำบลสุขภาวะสู่ยุทธศาสตร์จังหวัด ที่ดำเนินงานโดยมูลนิธิดังกล่าว ที่บ้านไร่ศิลาทอง หมู่ ๑๐ ได้สนทนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้การทำงานส่งเสริมการใช้จักรยานในชีวิตประจำวันในพื้นที่กับนายมานิต อุ่นเครือ นายกเทศมนตรี องค์การบริหารส่วนตำบลพิชัย ที่สำนักงานของ อบต.พิชัย และกับพระอาจารย์ไตรณรงค์ ฐิตธัมโม วัดบ้านไร่ศิลาทอง, นายทองสุข อินตาติ๊บ รองประธานสภาตำบลพิชัยและครูโรงเรียนชาวนา และผู้ใหญ่บ้าน หมู่ ๑๐ ที่วัดบ้านไร่ศิลาทอง

นายก อบต.พิชัย สนทนากับคณะของมูลนิธิสถาบันวิจัยฯ กับชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทย

               นายกฯ มานิตเล่าว่าได้เห็นรูปธรรมจากผู้สูงอายุที่ใช้จักรยานแล้วสุขภาพดีขึ้น การเจ็บป่วยหายไป แค่ใช้จักรยานเพื่อการสัญจร ไม่จำเป็นต้องปั่นอย่างจริงจัง ก็ได้ออกกำลังกายแล้ว จึงเอามาเป็นนโยบายของ อบต.  เมื่อมีพระนักกิจกรรมสนใจส่งเสริมการใช้จักรยานที่บ้านไร่ศิลาทอง จึงขอให้ทำเป็นแบบอย่าง คิดว่าถ้าใช้เป็นประจำก็จะเกิดเป็นนิสัย อย่างผู้สูงอายุที่มารับเบี้ยของรัฐทุกเดือนก็ขอให้ขี่จักรยานมา ที่ต้องทำคือการสำรวจหาข้อมูลการใช้จักรยานในชีวิตประจำวันของสมาชิกชุมชน โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุและเด็ก เพื่อมาวางแผนต่อไป  ตนเองดีใจที่เจ้าหน้าที่หลายคน อย่าง ผอ.กองคลังและ ผอ.กองสวัสดิการ เอาจักรยานมาปั่นมาทำงานเป็นตัวอย่างให้ชาวบ้านด้วย

อาจารย์ทองสุขกับพระอาจารย์ไตรณรงค์

              ที่บ้านไร่ศิลาทอง คณะของชมรมฯ ได้ฟังการริเริ่มกิจกรรมส่งเสริมการใช้จักรยานของพระอาจารย์ไตรณรงค์ที่น่าสนใจมากท่านพูดชัดเจนว่าอยากให้ชาวบ้านใช้จักรยานไม่ใช่เพื่อให้มีสุขภาพดีเท่านั้น แต่ใช้เป็นวิถีชีวิต  ท่านให้นายศิริพร ปัญญาเสน อดีตนายกเทศมนตรี อบต.พิชัย และปัจจุบันเป็นเลขาธิการสมัชชาสุขภาพจังหวัดลำปาง ช่วยหาจักรยานสิบกว่าคันมาไว้ที่วัดเป็น “จักรยานสาธารณะ” คือใครจะมาเอาไปใช้ก็ได้ แค่ให้เอากลับมาคืนเท่านั้น ไม่มีค่าใช้จ่าย ไม่ต้องเป็นสมาชิก ไม่ต้องลงทะเบียนเมื่อเอาไปใช้ เป้าหมายแรกคือเด็ก แต่ผู้ใหญ่ใครไม่มีจักรยานก็มาใช้ได้ คนนอกก็มายืมไปใช้ได้ อย่างนักศึกษาวิทยาลัยพยาบาลมาเก็บข้อมูลในชุมชนก็เอาจักรยานนี้ไปใช้ ไม่เคยมีจักรยานหายหรือมีคนเอาไปทิ้งไว้ที่อื่น  นอกจากนั้นก็พยายามให้ชาวบ้านใช้จักรยานทำกิจกรรม อย่างการสร้างฝายชะลอน้ำของชุมชน  ในวันอาทิตย์ที่มีเด็กไปเรียนที่โรงเรียนชาวนาและมาเรียนธรรมะต่อที่วัด ก็ขอให้เด็กใช้จักรยาน  คิดว่าต่อไปจะขอให้ทำที่จอดรถจักรยานที่วัด ที่ตลาด, ทำป้ายเตือนให้คนขับรถระมัดระวังผู้ใช้จักรยาน และให้มีการสำรวจเส้นทางที่ชาวบ้านใช้ขี่จักรยานเพื่อดูว่าจะต้องปรับปรุงตรงไหน อย่างใดบ้าง ให้ขี่จักรยานได้สะดวกสบายและปลอดภัยมากขึ้น

             “จักรยานสาธารณะ” เหล่านี้มีอาจารย์ทองสุขช่วยดูแลซ่อมบำรุงให้ ซึ่งอาจารย์ทองสุขเปิดเผยว่าเนื่องจากเป็นจักรยานราคาถูก คุณภาพต่ำ จึงเสียง่าย ปีหนึ่งมีจึงค่าซ่อมบำรุงไม่น้อย ทางชมรมฯจึงแนะนำว่าต่อไปอาจขอให้ผู้ที่สนับสนุนให้เป็นเงินสดมาดีกว่าแล้วนำไปซื้อจักรยานใช้แล้วที่นำเข้ามาจากญี่ปุ่นซึ่งคุณภาพดีกว่ามากในราคาพอๆกัน และได้ชี้ว่า ระบบจักรยานสาธารณะของชุมชนนี้ถืออาจได้ว่าเป็น “นวัตกรรม” ในทางสากล เพราะในประเทศอื่น ระบบจักรยานสาธารณะมีแต่หน่วยงานปกครองและบริษัทเอกชนเป็นผู้จัด  ที่บ้านไร่ศิลาทองใช้กลไกความสัมพันธ์ทางสังคมคือความเป็นชุมชนที่ยังเหนียวแน่นเป็นระบบในการจัดการการใช้จักรยานที่เป็นของสาธารณะ ทางชมรมฯ จะส่งคนมาทำกรณีศึกษาไปเสนอในการประชุมจักรยานโลก (Velocity Global 2016) ที่กรุงไทเป ไต้หวัน ต่อไป

               คณะขี่จักรยานไปดูพื้นที่ก่อสร้างฝายชะลอน้ำ ห้วยโจ้                                        การพูดคุยแลกเปลี่ยนที่ “โรงเรียนชาวนา”

 หลังการสนทนา อาจารย์ทองสุข ผู้ใหญ่บ้าน และ อสม.บ้านไร่ศิลาทอง ได้พาคณะชมรมฯ ขี่จักรยานเป็นระยะทางราว ๔ กิโลเมตรไปดูบริเวณที่มีการสร้างฝายชะลอน้ำตามห้วยโจ้ที่ไหลลงมาหมู่บ้าน และไปแวะเยี่ยมโรงเรียนชาวนา ที่อาจารย์ทองสุขใช้ทุนส่วนตัวสอนลูกหลานชาวนาในหมู่บ้านและชุมชนใกล้เคียงด้วย

รายงานโดย  กวิน ชุติมา

กรรมการ ชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทย

Print PDF