8ก.ใช้ได้ดี มีประโยชน์ หลักสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนชุมชน ซึ่ง นพ.บัญญา พงษ์พานิช กรรมการบริหารแผน สน.6 เรียกว่า “การบริหารจัดการด้วย 8 ก.” เป็นองค์ประกอบสำคัญในการขับเคลื่อนงานในชุมชน ชมรมจักรยานฯ เห็นว่าเป็นแนวทางทีดีสำหรับชาวชุมชนคนก่อร่าง สร้างชุมชนจักรยาน จึงนำมาฝากให้ได้อ่านและนำไปใช้ และหากได้ผลประการใด บอกกล่าวมาให้รู้กัน มิเป็นเพียงประโยชน์ต่อชุมชนของท่าน แต่ยังก่อเกิดประโยชน์ต่อสาธารณะ และประเทศชาติ
- 1ก.แกนนำ โครงงการอื่นใดก็ตามถ้ามี “ผู้นำ” เพียงคนเดียวก็เหมือนกระเทียมลีบอันไร้ค้า ผู้นำต้องช่วยกันสร้าง “แกนนำ” ไม่ว่าจะเป็นแกนนำชุมชนที่มาจากตัวแทนของกลุ่มอาชีพ หรือตัวแทนคุ้มต่างๆโดยเข้าไปทำความเข้าใจ และชักชวนมาช่วยกันทำงาน เพื่อให้โครงการขับเคลื่อนไปสู่เป้าหมาย ส่วนแกนนำจะมีจำนวนเท่าไรนั้น ก็ขึ้นอยู่กับความเหมาะสม และโครงสร้างการทำงานว่าจะ “เอาอยู่” หรือไม่
|
- 2ก.กัลยาณมิตร ถ้ามีเฉพาะแกนนำ แต่ขาดแนวร่วมโครงการก็ไม่เดินหน้าไปถึงไหน เราต้องเสริมมิตรทั้งภายนอกและภายในชุมชน ถ้าเป็นมิตรจากภายนอกหมายถึงผู้ที่ช่วยให้เราทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อาจมาจากหน่วยงานรัฐ ชุมชนต้นแบบที่เราแอบไปขอความรู้ เป็นต้น ขณะที่มิตรจากภายในคือความร่วมมือที่เกิดขึ้นภายในชุมชนเอง หรือที่เรียกว่าการสร้างการมีส่วนร่วมจากกลุ่ม องค์กร หรือสมาชิกในชุมชน มาช่วยสนับสนุนและขับเคลื่อนงานนั่นเอง
|
- 3ก.กองทุน มี ผู้นำ มีคนทำงาน มีแนวร่วมแล้ว ถ้าอยากจะให้ยั่งยืนต่อไป ต้องมีทรัพยากรเพียงพอที่จะช่วยในการขับเคลื่อนงานอย่างต่อเนื่อง ซึ่งทรัพยากรที่ว่า คือ การจั้ดตั้งเป็นกองทุนภายในชุมชนนั่นเอง อาจจะมาในรูปแบบกองทุนของกลุ่มอาชีพ (เช่น จักสาน ปุ๋ยหมัก นาอินทรีย์ ฯลฯ) หรือกลุ่มช่วงวัยต่างๆก็ได้
|
- 4ก.การจัดการ หรือมีการแบ่งหน้าที่กันทำงาน จัดโครงสร้างการบริหารชุมชน (หรือโครงการ) อย่างชัดเจน ใครทำอะไร ตรงไหน ต้องกำหนดบทบาทให้ชัด ไม่สะเปะสะปะ ทำงานซ้ำซ้อนกันจนน่าปวดหัว หากวางระบบจัดการที่ดีโครงการก็จะราบรื่น
|
- 5ก การเรียนรู้ เป็นองค์ประกอบสำคัญอีกข้อหนึ่งที่จะละเลยไม่ได้ หากชุมชนขาดการเรียนรู้ใหม่ๆ โอากสและความก้าวหน้าจะตีบต้นลง ดังนั้นคนทำงานต้องกระตุ้นตัวเองและสมาชิกให้เห็นความสำคัญของการเรียนรู้ เพื่อจะได้นำความรู้นั้นมาใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อชุมชนตัวเอง
|
- 6ก การสื่อสาร ต้องมีการสื่อสารข้อมูลโครงการเป็นระยะเพื่อสร้างการตื่นตัวและนำเสนอข้อมูล ที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน ซึ่งการสื่อสารที่ว่านี้ก็คือการพูดคุย ทำความเข้าใจให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน หากกลุ่มงานกิจกรรมไหนทำได้ดี มีประโยชน์ ต้องการเผยแพร่ออกสู่วงกว้าง อีกอาจจะใช้สื่อเข้ามาช่วย เช่น หอกระจายข่าว วิทยุชุมชน หรืออินเตอร์เน็ต เข้ามาใช้ให้เป็นประโยชน์
|
- 7ก กระบวนการพัฒนา เป็นการพัฒนาเสริมศักยภาพให้กับสมาชิกในชุมชน อาจจะมาในรูปแบบการอบรม ศึกษาดูงานหรือประชุมสัมมนา แต่ทีสำคัญเหนือสิ่งอื่นใด คือการส่งเสริมให้เกิดการรวมกลุ่ม และพัฒนาศักยภาพของกลุ่มนั้นๆ ที่สร้างรายได้ พอจะเลี้ยงตัวเองได้
|
- 8ก กติกา ควร มีการกำหนดกฎระเบียบชุมชน เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติร่วมกัน เช่น การออกกฎในการใช้ประโยชน์จากป่าชุมชนร่วมกัน หรือกติกาพื้นฐานที่ช่วยให้ชุมชนสงบสุข เช่น กฎว่าด้วยการดื่มสุราในงานบุญ เป็นต้น กฎต่างๆเหล่านี้ต้องได้รับการยินยอมพร้อมใจจากสมาชิกในชุมชน
|
จากจดหมายข่าวทำดีได้ ทำดี เพื่อซี้สร้างสุข
คอลัมน์ ทำดี ได้ดี ปีที่ 1 ฉบับที่ 6-กันยายน 2555
หลักสำคัญในการขับเคลื่อนชุมชนของ นพ.บัญชา พงษ์พานิช
ชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทย ชมรมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทย
Print 
PDF
